نقش محاسبات اکچوئری و تاثیر تغییرات جمعیتی، اقتصادی در وضع مالی بیمه های مستمری ایران

در این پژوهش ، ضمن ارائه شمه ای از مقدمات و کلیات و اهمیت موضوع پژوهش، به لزوم بررسی بسط اقتصادی ناشی از کاهش مرگ و میر بر روی تحولات ارزش مستمری جامعه بیمه شدگان در درازمدت، اشاره گردیده است. تکیه اصلی بر بررسی تحولات جمعیتی و اقتصادی در وضع مالی سازمان تامین اجتماعی می باشد. مسائل و مشکلات نظامهای بازنشستگی در تامین منابع، لزوم بازنگری در وضع آنها و ارزیابی بر اساس محاسبات اکچوئری را ضروری می سازد. همچنین به کاربرد اکچوئری که ابزار اساسی برای نظارت و برنامه ریزی مالی می باشد و وجود یا عدم وجود برابری داراییهای صندوق بر تعهدات آن را روشن می سازد، و اینکه تاثیر نامطلوب مالی موضوعاتی که برای افراد و موسسات اتفاق می افتد را کاهش خواهد داد، تاکید شده است. کاهش ارزش ذخایر صندوقها بدلیل عدم اختیارات کافی برای فعالیتهای اقتصادی یا سرمایه گذاری و وجود تورم های اقتصادی بالا، در عمل موجودیت صندوق را از بین برده است. اصول کلی محاسبات که شامل احتمالات حذف و بازمانده در نظمهای باز و بسته، احتمالات پایه، شدتها، امیدها و مستمریهای عمر، کوموتاسیونها، پرداختهای اقساطی طی سال، افزایش تصاعدی مستمریها، پرداختها در زمان خروج از بیمه، محاسبه حق بیمه ها و اندوخته های انفرادی، ساختار دستمزدها، وضع سکون نسبی یک جامعه، تشکیل اندوخته های جمعی و ... شرح داده شد. در چارچوب این اصول می توان تقسیم بندی گسترده و قابل انعطافی از سیستمهای مالی ارائه نمود. تحولات جمعیتی و اقتصادی به همراه تغییر سیاستهای اتخاذ شده در یک نظام بیمه ای که از دید یک اکچوئر پارامترهای اصلی یک پیش بینی بلندمدت محسوب می گردند، موجب چگونگی شکل گیری منابع و مصارف صندوقها در آینده می گردند. پیش بینی های مالی شامل متغیرهای اقتصاد کلان، پیش بینی دستمزدها، مزایا، و منابع و مصارف می باشند. نتایج بدست آمده از پیش بینی ها نشان می دهد که طرحهای مستمری با مشکلات جدی مواجه خواهند بود. روشهای مختلفی جهت پیش بینی طرحهای مستمری وجود دارد که شامل روشهای مطلق اکچوئری ، روشهای آماری و اقتصادسنجی، و روشهای ترکیبی است. محدودیت عمده در بکارگیری آنها، سطح دسترسی به اطلاعات است. مفروضات، رفتار متغیرهای جمعیتی، اقتصادی و متغیرهای مربوط به طرح، طی دوره پیش بینی را بیان می دارد که هر چه واقعی تر و منطقی تر تعیین شوند، نتایج معتبرتر خواهد بود. مدلهای اکچوئری شامل مدلهای تصادفی و مدلهای قطعی است. از روشهای قطعی برای سه نوع برآورد مالی بلندمدت، شامل پیش بینی های خوش بینانه، پایه و بدبینانه استفاده می گردد که به منظور انجام آن نیاز به متغیرهای اقتصادی، جمعیتی و طرح می باشد. اهداف اولیه بکارگیری مدلهای پیش بینی، تولید اطلاعاتی در رابطه با درآمد و هزینه و تعادل مالی و ارائه تصویری از روندهای موجود در طرحها و اثرات تغییرات احتمالی می باشد. برای انجام پیش بینی های مالی سه سناریو در نظر گرفته شده است. در آغاز فعالیت طرحهای بیمه های اجتماعی تعداد مستمری بگیران بسیار اندک می باشد و تعداد بیمه شدگان بیمه پرداز نیز ارقام قابل توجهی را تشکیل می دهد، لیکن درادامه بعلت اشباع جمعیت جامعه و بازار کار، رشد تعداد بیمه شدگان به صفر میل نموده و از سوی دیگر به علت بلوغ طرح تعداد مستمری بگیران و به تبع آن مصارف بصورت مستمر روند افزایشی را طی می نماید. حفظ تعادل مالی طرح در بلندمدت و اتخاذ تمهیدات لازم برای به تأخیر انداختن نقطه سر به سری از موضوعات اجتناب ناپذیر در بیمه های اجتماعی است و نیل به این اهداف به روش های تأمین مالی تعهدات طرح ارتباط پیدا می کند. برای اینکه بتوان همواره منابع و مصارف این طرح ها را تحت کنترل داشت باید روش تأمین مالی هر یک از تعهدات مشخص و به صورت شفاف تبیین گردد. هدف اصلی پژوهش برآورد میزان تعهدات صندوق به همه اعضا بیمه شده و مستمری بگیر در قبال پرداخت مستمری های بازنشستگی ، ازکارافتادگی و بازماندگان و اهداف فرعی آن پیش بینی تعداد بیمه شدگان و مستمری بگیران صندوق با توجه به تغییرات جمعیتی، اقتصادی و پیش بینی منابع و مصارف صندوق و کسریهای احتمالی می باشد.